سرب یک عنصر شیمیایی در گروه کربن بوده که دارای نشان Pb و عدد اتمی 82 است. سرب ماده ای نرم ، انعطاف پذیر، سمی و چکش خوار است. تراکم بالای سرب (11.34 گرم در هر سانتی متر مکعب) آن را به ماده ای محافظت در برابر اشعه های رادیواکتیو از قبیل اشعه ایکس و اشعه گاما تبدیل ساخته است.
سرب خالص به سبب شکننده بودن ، نمیتواند به طور مستقیم برای لباس و ابزارهای پوشیدنی مورد استفاده قرار گیرد، به همین دلیل برای تبدیل آن به ماده ای محافظتی جهت پوشیدن ، آن را با چسب و مواد افزودنی دیگر مخلوط میکنند و ورق های وینیل انعطاف پذیر تهیه میکنند. سپس ورق های سربی به ضخامت مورد نظر را به صورت لایه لایه قرار میدهند تا به معادل سرب مورد نیاز دست پیدا کنند.
به طور معمول سه ضخامت استاندارد سرب 0.25 میلی متر، 0.35 میلی متر و 0.5 میلیمتر برای پوشاک محافظت کننده در مقابل اشعه های رادیواکتیو وجود دارد.
یک میز بیلیارد را تصور کنید، اگر میز خالی باشد ضربه زدن به یک توپ با استفاده از چوپ بیلیارد، توپ را به راحتی به طرف دیگر میز بیلیارد میفرستد، اما اگر بر روی میز پر از توپ بیلیارد باشد، حتی با یک ضربه بسیار قوی و پر انرژی نیز احتمالا منجر به اصابت و برخورد توپ به توپ های دیگر خواهد شد و باعث میشود توپ به سرعت بایستد (یعنی انرژی خود را به توپ های دیگر منتقل کند)
سرب بدین صورت عمل میکند: به دلیل اینکه اتم های و مولکول های سازنده آن بسیار متراکم و فشرده هستند، مانند میز بیلیارد پر از توپ، باعث میشود که نفوذ پرتو در آن بسیار دشوار باشد، در عوض این پرتوها با اتم های سرب برخورد میکنند و سبب میشوند در داخل آن حرکت کنند در حالی که رفته رفته، انرژی خود را از دست میدهند.
پرتوهای گاما نیز مانند برخورد پرانرژی چوپ بیلیارد با توپ است، و به همان ترتیب نیز پرتوهای گاما به علت گیر کردن در سرب و از دست دادن انرژی خود، از بین میروند.
چگونه از خود در برابر اشعه گاما محافظت کنیم؟
همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، اشعه آلفا که نسبتا کند هستند، می توانند توسط پارچه مسدود شوند. اشعه بتا نیز که کوچکتر و سریعتر هستند، میتوانند توسط پارچه مصنوعی ( لباس های تخصصی اشعه) که کل بدن را میپوشانند، مسدود شوند. البته اگر اشعه آلفا و بتا با بدن برخورد داشته باشند، میتوانند آسیب برسانند، به همین دلیل باید حتی راه های هوایی (بینی و دهان) را با یک ماسک محافظت پوشاند، چشم و دست نیز باید مورد محافظت قرار گیرند ( استفاده از عینک سربی و دستکش سربی). با این حال پرتو های گاما که دارای انرژی بسیار زیادی هستند، هم از پارچه و هم از لباس های مخصوص عبور میکنند اما از داخل سرب ( مثل آجر سربی و ورق سربی و ..) نمیتوانند عبور کنند.
